استفاده تبليغاتي و رسانه اي از بازيهاي رايانه اي به امري رايج براي کشورهاي غربي تبديل شده است. اين کشورها با استفاده از پر مخاطب بودن اين صنعت، سعي مي کنند تا اهدافشان را در قالب بازي به بازيکنان ارائه دهند و در موارد اضطراري و يا متهم شدن به خوراندن افکار خاص به مخاطبان، به راحتي با بازي و خيالي خواندن مطالب از اتهامات فرار مي کنند. اما نکته اينجاست که پيام ها و تبليغات منفي اي که اين رسانه ها بر روي ذهن مخاطبانشان مي گذارند، مسئله اي انکار ناپذير است و نمي توان آن را ناديده گرفت.
يکي از معمول ترين و پرطرفدارترين ژانرهايي که در آن، کشور هاي غربي به تبليغات اهداف خود مي پردازند، سبک بازيهاي جنگي اول شخص است. در اين ژانر از بازيها، به طور معمول کنترل يک کاراکتر در اختيار بازيکن قرار داده مي شود و بازيکن بايد با انجام ماموريتهاي مختلف، بازي را با موفقيت به پايان برساند. رايج ترين داستانهايي که در اين ژانر، از گذشته تا به حال استفاده مي شده، موضوعات جنگي است که بر اساس جنگهاي واقعي طراحي مي شدند. براي نمونه مي توان به سري بازيهاي «دلتا فورس1» اشاره کرد که توسط شرکت بازيسازي «نوا لاجيک2» طراحي شده بود. نوا لاجيک يک شرکت وابسته به صنايع دفاع آمريکا است که به ساخت بازيهاي شبيه ساز به منظور تبليغ ارتش آمريکا مي پردازد. معروف ترين سري بازيي که اين شرکت طراحي کرد سري بازي دلتا فورس بود که در آن، بازيکنان در نقش يک رنجري ويژه آمريکايي قرار مي گرفتند و به نقاط مختلف جهان سفر مي کردند و براي حفظ امنيت و دفاع از حقوق بشر به مبارزه با تروريستها مي پرداختند. در اين سري بازي، سربازان امريکايي افرادي شجاع و جسور معرفي مي شدند که براي محافظت از افراد بيگناه، خالصانه به جنگ تروريستهاي وحشي مي رفتند و از کشور هاي مختلف در برابر خطر هاي تروريستي محافظت مي کردند. در اين سري بازي، نيروهاي آمريکايي به کشورهاي مختلف از جمله ايران سفر مي کردند و به مردم آن کشور کمک مي رساندند. در يکي از مراحل بازي «دلتا فورس 4» بازيکنان به کوه دماوند مي آيند تا پناهگاه نيروهاي تروريستي که در اين منطقه پناه گرفته بودند را منهدم سازند. همچنين در تمامي اين سري بازي، برخي دشمنان به زبان فارسي حرف مي زدند و جملاتي نظير«به پاش تير بزن» و يا «مواظب باشيد» را به کار مي بردند. اين نوع تبليغات، براي ارتش آمريکا تقريبا در بازيهاي رايانه اي به يک امر طبيعي تبديل شده و در بيشتر بازيهاي جنگي مي توان مشاهده کرد که اين نيروهاي آمريکايي هستند که به مبارزه با تروريستها مي پردازند و کشورهاي ديگر فقط يا تروريست هستند يا قرباني.
در کنار تبليغات مثبتي که در بازيها براي ارتش آمريکا وجود دارد، معمولا تبليغاتي منفي نيز براي کشورهاي مخالف آمريکا از جمله روسيه حضور پر رنگي دارد. در بيشتر بازيهاي رايانه اي مانند «فلش پوينت3»، «ايس کمبت4» و «بتلفيلد1و2»5 به طور مشخص بازيکنان در نقش نيروهاي آمريکايي قرار مي گيرند و با نيروهاي تروريستي که معمولا روسي هستند، مبارزه مي کنند. نيروهاي روسي در اين بازيها تقريبا هميشه دشمن اصلي بازيکن به حساب مي آيند و همواره با چهره اي منفي و خشن به تصوير کشيده مي شوند. اما در اين چند سال اخير و با مطرح شدن برنامه هسته اي ايران، تقريبا جاي نيروهاي روسي با نيروهاي ايراني عوض شده است و ما شاهد حضور بازيهايي هستيم که در آنها، نيروهاي ايراني و يا کشورهاي منطقه خليج فارس به عنوان دشمن مطرح مي شوند.
يکي از اين نمونه بازيها، سري بازي «هوي فاير6» است. در اين سري بازي که بر اساس جنگهاي اخير ارتش آمريکا طراحي شده اند، بازيکنان در نقش رنجرهاي ويژه آمريکايي قرار مي گيرند و ماموريتهايي در کشورهايي مانند عراق و افغانستان انجام مي دهند. در تمام اين ماموريتها، رنجرهاي امريکايي افرادي صلح جو معرفي مي شوند که براي حفاظت از صلح و آزادي افراد بي گناه به مبارزه با نيروهاي تروريستي مي پردازند. آنها افرادي از جان گذشته هستند که براي از بين بردن سلاحهاي کشتار جمعي و محافظت از حقوق بشر، مجبور هستند با نيروهاي شرور مبارزه کنند. اولين نسخه اين سري بازي «هوي فاير: افغنستان» نام داشت که به روايت جنگ ميان امريکا و افغانستان مي پرداخت. در اين نسخه، نيروهاي آمريکايي در تلاش بودند تا مردم زجر کشيده افغانستان را از سلطه نيروهاي ستمگر طالبان و ديگر نيروهاي تروريستي نجات دهند. آنها با نابودي سلاحهاي شيميايي و کشتار جمعي طالبان، موفق مي شوند تا صلح را به افغانستان باز گردانند اما در اين راه تلفات زيادي را متحمل مي شوند. بازي سعي دارد تا اين جنگ را جنگي براي آزادي افغانستان معرفي کند و سربازان آمريکايي را قهرمانان جنگي نشان دهد.
در آخرين نسخه اين بازي که «هوي فاير: شترتد اسپير7» نام دارد و در سال 2013 منتشر شده است، سازندگان بازي تبليغات براي ارتش آمريکا را با سياستهاي روز دولت آمريکا هماهنگ نموده و در اقدامي، سعي کرده اند تا مسئله برنامه هسته اي ايران را در قالب يک بازي طراحي کنند و برنامه هسته اي ايران را با هدف دستيابي به سلاح هسته اي نشان دهند. اين سري بازي، محصول شرکت تيون8 است و داستان آن در ادامه داستان بازي قبلي خود يعني «هوي فاير: افغانستان» اتفاق مي افتد. نيروهاي آمريکايي به وسيله جاسوس خود در ايران موفق شده اند به نقشه ساخت سلاح هاي هسته اي و محل نگهداري آنها در ايران دسترسي پيدا کنند. در بازي، بازيکن در نقش رنجر آمريکايي با نام ويل قرار مي گيرد که ماموريت دارد به مرز افغانستان و ايران برود و جاسوس آمريکايي را از ايران فراري دهد. جاسوس آمريکايي در راه رسيدن به افغانستان در بيرجند به دست نيروهاي ايراني اسير مي شود و ويل مجبور مي شود که به ايران بيايد تا جاسوس را نجات دهد. در بازي، نيروهاي ايراني نقش تروريستي دارند و به عنوان دشمن اصلي بازيکنان به ايفاي نقش مي پردازند. اين بازي به طور کامل به تبليغات منفي بر عليه ايران مي پردازد، به طوري که ويل در صحبتهاي خود که در هنگام لود شدن بازي بين هر مرحله به نمايش درمي آيد، مي گويد که اين نيروهاي ايراني هستند که به تروريستهاي منطقه و داخل افغانستان کمک مي کنند تا با ايجاد نا امني باعث قدرت گرفتن ايران در منطقه بشوند. همچنين از ايران به عنوان کشوري ياد مي شود که به دنبال ساخت تسليحات هسته اي و کشتار جمعي است تا از اين طريق قدرتش را در منطقه خليج فارس تثبيت کند و خطري بزرگ براي کشورهاي همسايه محسوب مي شود. بازي در نقاط مختلف ايران همانند يزد، تنگه هرمز و بيرجند اتفاق مي افتد. نيروهاي ايراني مرکز هسته اي بزرگي در منطقه کوهستاني شيرکوه احداث کرده اند و در اين مرکز به ساخت تسليحات هسته اي وکشتار جمعي مشغول هستند. در انتها ويل، رنجر آمريکايي به تنهايي موفق مي شود تا نيروگاه هسته اي و انبار سلاحهاي کشتار جمعي ايران را از بين ببرد و موشک هسته اي که نيرو هاي ايراني به منظور از بين بردن اطلاعات محرمانه داخل نيروگاه به سمت آن شليک کرده بودند را در آسمان اصفهان به کمک تجهيزات پيشرفته ارتش آمريکا خنثي سازي کند و از نابودي شهر و کشته شدن مردم بيگناه جلوگيري نمايد.
در اين بازي، تاکيد زيادي بر دشمن دانستن نيروهاي ايراني شده است و نيروهاي ايراني همگي افرادي خشن معرفي مي شوند که حتي با مردم خودشان هم رفتار مناسبي ندارند و حتي حاضر هستند براي مخفي ماندن نقشه هاي تروريستي خود، مردم بيگناه را به خاک و خون بکشند. اما در اين ميان، نيروهاي امريکايي، قهرماناني انسان دوست معرفي مي شوند که بدون در نظر گرفتن مليت، به دفاع از مردم مي پردازند و با شجاعت و فداکاري، سلاح هاي کشتار جمعي را از بين مي برند.
ممکن است در ابتدا، اين بازي فقط به عنوان يک بازي مطرح شود اما نمي توان تاثير منفي اين بازي بر روي مخاطبان آن را ناديده گرفت، اين بازي براي سنين 12 سال در نظر گرفته شده و با توجه به مفاهيم و تبليغات سويي که در آن وجود دارد مي توان نتيجه گرفت که اگر يک جوان امريکايي 12 ساله بخواهد بدون دانستن اطلاعات کافي از ايران به اين بازي بپردازد، اين دروغ ها را به راحتي باور خواهد کرد و اين تبليغات آمريکاييها مبني بر تروريست بودن ايران و نظامي بودن برنامه هسته اي آن، براي اين فرد يک مسئله کاملا مورد قبول و واقعي جلوه مي کند و اين مسئله اي است که بايد با جديت تمام در مورد آن برنامه ريزي کرد و با ساخت بازيهايي که به معرفي حقيقت درباره ايران مي پردازند و افکار عمومي و به خصوص مخاطبان کم سن وسال را با ايران بيشتر آشنا مي کنند، تبليغات منفي آنها را عليه جمهوري اسلامي ايران، خنثي نمود.
——————————————————————————————————————
1. Delta Force
2. Nova Logic
3. Flash Point
4. Ace Combat
5. Battlefield
6. Heavy Fire
7. Heavy Fire: Shattered Spear
8. Teyon
