توسعه فروش دیجیتال بازیهای رایانه ای

به موازات فرآيند تجاري بازيهاي رايانه اي، بزرگترين مسئله اي که براي طراحان بازي و کاربران مطرح شد، نحوه خريداري و فروش اين بازيها بود. در ابتدا بازيها بر روي لوح هاي فشرده عرضه مي شدند و کاربران با خريد اين لوح ها مي توانستند به بازي بپردازند. اما با گذشت زمان و افزايش توليد بازيهاي رايانه اي، تقاضا هم افزايش يافت و با اين افزايش، گرايش کاربران به دسترسي سريعتر به بازيهاي دلخواهشان نيز افزايش پيدا کرد. از اينجا بود که نسخه ديجيتالي بازيهاي رايانه اي روانه بازار شد. ارائه نسخه ديجيتالي به طراحان و کاربران اجازه مي داد که سريعتر به بازي دلخواهشان دسترسي پيدا کنند و همچنين هزينه کمتري براي هر دو طرف در برداشت. اولين بار، اين سيستم در سال 1980 براي دارندگان سيستم هاي آتاري مطرح شد که کاربران مي توانستند به کمک مودم خود به سرورهاي بازي متصل شوند و بازي مورد نظرش را کرايه کنند. آنها مي توانستند با پرداخت مبلغي يک بازي را به مدت 5 تا 10 ساعت اجاره کنند.

اما سيستم هاي آنلاين اوليه به خاطر نبود اينترنت مناسب با شکست روبرو شد و تا اواخر سال 2000 تقريبا هيچ سيستم آنلاين فروش بازي موفقي وجود نداشت. در سال 2001 شرکت «استارداک1» سيستم فروش بازي هاي آنلايني با نام «استارداک سنترال2» را پايه ريزي کرد که به کمک آن شروع به فروش محصولات بازي خود نمود. اما سال 2004 بزرگترين رشد فروش بازيهاي آنلاين بود. شرکت «والو3» با طراحي سيستم آنلاين خود با نام «استيم4» موفق شد تا به خوبي اين سيستم را ميان کاربران معرفي کند. استيم به يکي از پر مخاطب ترين سيستم هاي خريد و فروش آنلاين بازي هاي رايانه اي تبديل شد که محصولات شرکت والو و حتي شرکتهاي مطرح ديگر را نيز به فروش مي رساند. موفقيت استيم تا با آن اندازه بود که در سال 2011، 70 درصد فروشهاي آنلاين را به خود اختصاص داده بود. پس از استيم و موفقيت آن سيستمهاي فروش آنلاين جديدي مانند «اکس باکس لايو5» و «اوريجين6» هم طراحي شدند و بازار فروش آنلاين بازيها شکل رقابتي به خود گرفت.

در کنار فروش بازيها به صورت آنلاين، نگراني ديگري که بيشتر طراحان و سازندگان بازي را با خودش درگير مي کرد مسئله کپي بازيهاي رايانه اي بود. کاربران با کپي گرفتن غيرقانوني بازيها آنها را ميان خود به اشتراک مي گذاشتند و اين مسئله باعث کاهش سود حاصل از فروش بازيها مي شد. از اين رو، سيستم هاي جديد ضد کپي وارد بازار بازيها شد. موفق ترين سيستم ضد کپي بازيهاي رايانه اي، سيستم نگهبان «دي آر ام7» (حقوق قانوني محصولات ديجيتال) بود که بعد از شکست سيستم نگهبان، «استارفورس8» تا به امروز توانسته از کپي شدن بازيهاي رايانه اي جلوگيري کند. در سيستم نگهبان، کاربر هميشه بايد به اينترنت متصل مي شد و به بازي مي پرداخت، حتي اگر بازي قابليت چند نفره بودن را هم نداشت.

سيستم «دي آر ام» خيلي زود با اعتراض کاربران مواجه شد چرا که آنها حتي براي اجراي بازيهاي تک نفره هم مجبور بودند به اينترنت متصل شوند و زير نظر سرور هاي شرکت بازيساز به بازي بپردازند. همين مسئله باعث خارج شدن کنترل کاربران بر روي بازي و اطلاعاتشان مي شد چرا که تمام اطلاعات مربوط به بازي بر روي سرورهاي شرکت ذخيره مي شد.

با گسترش فروشگاه هاي آنلاين و سيستم هاي نگهبان، کنترل بر روي محتواي بازيها براي سازندگان راحت تر شد و آنها توانستند سيستم هاي جديد براي افزايش سودشان طراحي کنند. يکي از پر طرفدار ترين سيستم هاي درآمدزايي براي شرکت هاي بازيساز سيستم «فيريميوم9» است. در اين سيستم، کاربران نبايد ابتدا پولي براي بازي پرداخت کنند اما در ادامه اگر بخواهند به آيتم ها و يا امکانات بيشتر از بازي مانند زره ها و يا نقشه هاي جديدتري دسترسي پيدا کنند بايد دوباره مبلغ اندکي در ازاي اين آيتم ها پرداخت کنند.به اين آيتم ها و نقشه هاي اضافي در اصطلاح « دي ال سي10» (محتواي اضافي) گفته ميشود. دي ال سي ها با گذشت زمان تبديل به يکي از عناصر هميشگي در بازيهاي رايانه اي شده اند به طوري که حتي قبل از فروش خود بازي تبليغاتي براي خريد زودتر بازي در فروشگاه هاي آنلاين قرار مي گيرد که به کاربر اطلاع مي دهد که اگر اين بازي را از اين سايت خريداري کند، يک دي ال سي اضافي نيز بدست خواهد آورد، براي نمونه مي توان به بازي «مس افکت11» اشاره کرد که در زمان فروش اگر کاربران بازي را از فروشگاه سايت «گيم استاپ12» خريداري مي کردند اسلحه هاي اضافه در اختيارشان قرار مي گرفت.

در آخرين نسخه بازي «آرما 133» هم کاربران بايد ماموريتهاي اصلي بازي را جداگانه از سرورهاي بازي دريافت مي کردند. در عين حال بازيهايي هم با همين سيستم وجود دارند که ديگر کاربر مي تواند مبلغ اوليه را هم پرداخت نکند و فقط در ازاي بدست آوردن قدرت بيشتر، کاربران مي توانند مبالغ اندکي را پرداخت کنند. به طور مثال کاربران بايد براي خريد زرهي قويتر در بازي «دراگون ايج14»، مبلغ 4 دلار بپردازند که اين زره، نيروي بيشتري در اختيار آنها قرار مي دهد. در کنار سيستم فريميوم، سيستم ديگري وجود دارد که در آن، کاربر بايد به طور ماهانه مبلغي را به حساب شرکت واريز کند تا بتواند به بازي بپردازد. نمونه اين سيستم در بازي بسيار موفق «ورلد آو وارکرفت15» اجرا شده است. براي بازي کردن اين بازي که چيزي بيش از 8 ميليون کاربر را در سراسر دنيا به خود اختصاص داده است، کاربران بايد ماهي 15 دلار به حساب شرکت «بليزارد16» واريز کنند تا حساب کاربري آنها معتبر باقي بماند.

با فراگير شدن بازيهاي آنلاين و استقبال کاربران ايراني، خريد و فروش بازيهاي آنلاين در ايران نيز رو به افزايش گذاشته است. وجود سيستم هاي نگهبان که از کپي شدن بازيهاي رايانه اي جلوگيري مي کنند و وجود سايتهايي که پولهاي الکترونيکي را در اختيار کاربران قرار مي دهند، همه در کنار هم باعث مي شوند تا کاربران به خريد از اين سايتها رو بياورند. سايتهاي ايراني با خريد بالانس17 شرکتهاي بازيساز و با در اختيار گذاشتن کد محصول به کاربران ايراني اين اجازه را مي دهند که آنها به خريد بازيهاي خارجي بپردازند. به طور مثال کاربران ايراني براي بازي کردن بازي «فاينال فانتزي 1814» بايد کارت ماهيانه اين بازي را از سايتهاي فروش آنلاين خريداري کنند که مبلغي در حدود هر دو ماه 88 هزار تومان مي شود. بازيهايي مانند «ورلد آو وارکرفت» که هزينه ماهيانه دارند (هر دو ماه 90 هزار تومان) و يا «کلش آف کلنز19» که بازيي رايگان است اما کاربران براي بدست آوردن توانايي بيشتر، مجبور به خرج کردن پول واقعي هستند. اين بازيها که در ايران نيز پرطرفدار هستند نه تنها باعث خروج ارز از کشور بلکه باعث اتلاف وقت جوانان و کاهش نيروي کار نيز مي شوند و فقط شرکتهاي بازيسازي هستند که در اين ميان، سود کلاني را به جيب مي زنند.