سري بازيهاي «اسپلينتر سل1» بازيي در ژانر اکشن مخفي کاري است که اولين نسخه آن در سال 2002 روانه بازار شد. اين سري بازيها با استقبال خوبي از طرف بازيکنان روبرو گرديد و به همين خاطر، ساخت نسخه هاي جديد آن در دستورکار شرکت «يوبي سافت2» (شرکت سازنده و منتشر کننده اين سري بازي) قرار گرفت. يوبي سافت يک شرکت فرانسوي است که بازيهاي رايانه اي پرمخاطبي را نظير سري بازي «اسسينز کيريد3»، «رينبو سيکس4» و «فارکراي5» در سطح جهاني منتشر کرده است. مضمون اصلي داستانهاي اين سري را «تام کلنسي6» نويسنده و داستان پرداز آمريکايي نوشته است. تام کلنسي استعداد خاصي در نوشتن داستانهاي نظامي داشت و داستانهايي که او نوشته در جهان و به خصوص در کشور امريکا با استقبال چشمگيري روبرو شده است.
داستان اين سري بازي مربوط به يک مامور ويژه آموزش ديده «آژانس امنيت ملي امريکا» به نام «سم فيشر7» است که براي گروه ضد تروريستي «اشلان8» کار مي کند. گروه اشلان زير نظر رئيس جمهور و با مديريت «سي آي اي» مأموريتهاي مختلفي را در سرتاسر جهان انجام مي دهد که سم فيشر نقش اصلي را در کامل کردن اين مأموريتها، بر عهده دارد. فيشر تمرينات نظامي پيشرفته اي را گذرانده که از جمله آنها مي توان به فنون دفاع شخصي فيشر اشاره داشت. فيشر براي مبارزات تن به تن خود از سبک «کراو ماگا9» استفاده مي کند که اين سبک در اسرائيل پايه گذاري شده و نيروهاي ويزه اسرائيل براي مبارزات تن به تن از آن استفاده مي کنند. استفاده فيشر از اين سبک، جالب توجه است که با اينکه فيشر يک امريکايي است و در «سي آي اي» آموزش ديده اما او از اين سبک براي مبارزاتش استفاده مي کند و در روند بازي سم بارها به کمک اين فنون مأموريتش را با موفقيت به پايان مي رساند. مأموريتهاي اشلان سوم در نقاط مختلف دنيا از جمله امريکا، چين، انگلستان و … اتفاق مي افتد. در آخرين نسخه اين سري بازي که با نام «اسپلينترسل: بلک ليست» وارد بازار شد سم فيشر به دنبال نابودي و متوقف کردن يک گروه تروريستي به نام «انجينيرز10» است که قصد دارند با خرابکاري و انفجار در نقاط حساس امريکا، قدرت نظامي و اقتصادي امريکا را ا بين ببرند. آنها اين مأموريت را «ليست سياه» مي نامند. انجينيرز در پي درخواستهايشان از امريکا مي خواهند که نيروهاي نظامي خودش را از کشورهاي ديگر خارج کند و در صورتي که اين کار را انجام ندهد، آنها شروع به نابود کردن مناطق حساس امريکا خواهند کرد. نکته جالب اينجا است که بازي درخواست خارج شدن نيروهاي امريکايي از کشورهاي مختلف را درخواستي تروريستي نشان مي دهد و وجود نيروهاي امريکايي در اين کشورها را عامل ثبات و صلح معرفي مي کند. عاملي که نيروهاي تروريستي آن را نمي خواهند. در اين نسخه از بازي، سم رهبري گروه تازه تأسيس اشلان چهارم را بر عهده گرفته است و تحت نظارت مستقيم رئيس جمهور امريکا به انجام مأموريت مي پردازد.
اشلان چهارم براي انجام اولين مأموريت خود به يکي از پناهگاههاي «سي آي اي» در بنغازي ليبي مي روند تا فردي به نام «اندري کوبين» که يک قاچاقچي سلاح و آدم است را پيدا کنند. کوبين براي نجات زندگي اش خود را به مأموران «سي آي اي» معرفي مي کند اما نيروهاي انجينيرز به پناهگاه حمله مي کنند و کوبين را دستگير مي کنند. سم فيشر به بنغازي مي رود و کوبين را نجات مي دهد و اطلاعات جديدي در ارتباط با گروه تروريستي طراحان و نقشه بلک ليست بدست مي آورد. او با بدست آوردن اطلاعات لازم، موفق مي شود يکي از حمله هاي بلک ليست را که انتقال مواد سمي به سيستم آب شهر شيکاگو بود، خنثي کند.
کوبين از ارتباط خود با «رضا نوري» يک جاسوس ايراني تبار مي گويد و سم براي جمع آوري اطلاعات بيشتر به ويلاي شخصي رضا نوري در پاراگوئه مي رود. رضا نوري به سم مي گويد که او نيروهايي را در اختيار «مجيد صدّيق»، رهبر گروه تروريستي انجينيرز قرار داده است اما نمي داند که او آنها را براي چه کاري مي خواسته است. در همين هنگام نيروهاي قدس سپاه ايران به منظور دستگيري رضا نوري به ويلاي او حمله مي کنند. رضا نوري با سم فيشر معامله اي مي کند به اين نحو که اگر او را از دست نيروهاي قدس نجات دهد، تمام اطلاعات افرادي را که به صديق داده است در اختيار سم فيشر نيز قرار دهد. فيشر قبول مي کند و نوري را فراري مي دهد.
به کمک اطلاعات بدست آمده از رضا نوري اشلان چهارم موفق مي شود رد نيروهاي صديق در کارخانه اي در انگليس را بدست بياورد. سم فيشر به لندن مي رود تا اطلاعات بيشتري بدست بياورد. با تحقيقات بيشتر، فيشر متوجه مي شود که آنها در حال ساخت و انتقال بمب هاي شيميايي گاز اعصاب هستند تا حمله بعدي بلک ليست را انجام دهند. او همچنين اطلاعاتي در ارتباط با انتقال مواد شيميايي از ايران بدست مي آورد. فيشر در اين مأموريت در معرض گازهاي اعصاب قرار مي گيرد و موفق نمي شود حمله تروريستي را به موقع دفع کند و تروريست ها با موفقيت عملياتشان را انجام مي دهند.
پس از حمله تروريستي اي که به امريکا مي شود، دولت امريکا به دنبال مقصر اصلي مي گردد و از آنجا که رابطه ميان ايران و امريکا در شرايط بحراني است و اطلاعاتي که فيشر در مأموريت قبلي بدست آورده بود، امريکا، ايران را مقصر اصلي معرفي مي کند. سم فيشر براي اثبات اطلاعات و بي گناهي ايران وارد تهران مي شود. وي به لانه جاسوسي يعني سفارت سابق امريکا که حالا مرکز فرماندهي نيروهاي قدس شده نفوذ مي کند و با تهديد فرمانده نيروهاي قدس بنام «علي روحاني» موفق مي شود به اطلاعات سرورهاي قدس دسترسي پيدا کند. علي روحاني براي جلوگيري از دسترسي سم فيشر به اطلاعات، او را به تله مي کشاند اما فيشر پس از کشتن نيروهاي قدس موفق به فرار مي شود. در هنگام فرار، يک هواپيماي بدون سرنشين امريکايي بر فراز اتوباني در تهران فرستاده مي شود تا ماشين نيروهاي قدس را که در تعقيب فيشر هستند، از بين ببرد. نکته جالب اينجا است که هواپيما به راحتي در آسمان تهران به پرواز در مي آيد و نيروهاي ايراني را از بين مي برد، بدون آنکه هيچ مقاومتي از سوي نيروهاي نظامي ايران ديده شود. مسئله زماني مضحک تر مي شود که هواپيما به همراه فيشر پس از تار و مار کردن نيروهاي سپاه به راحتي از ايران خارج مي شود و فيشر بدون هيچ خراشي، ايران را ترک مي کند!
در انتهاي بازي، مشخص مي شود که ايران هيچ نقشي در اين عمليات تروريستي نداشته و مجيد صديق با حمايت 12 کشور ناشناس اين عمليات را طرح ريزي کرده بوده است. صديق در واقع به دنبال اطلاعات فوق محرمانه امريکا بوده و تمام عملياتهاي بلک ليست، فقط براي پوشش نيت اصلي او بوده است. او مي خواسته با دزديدن اين اطلاعات و فروش آنها به آن 12 کشور به سود کلاني برسد.
اين نسخه از بازي داراي مفاهيم قابل تأمل بسياري است. يکي از اين مسائل تغييرات ايجاد شده در روند طراحي بازي است، به طوري که در دموهاي اوليه اي که از بازي انتشار يافته بود فيشر براي انجام مأموريتي به محلي بنام «ميروا» مي رود. اين دمو سم فيشر را در حالي نشان مي دهد که چفيه به صورتش بسته و حتي به فارسي تکلم مي کند. فيشر در حالي که فردي زخمي را حمل مي کند، به پايگاه ايرانيها مي رود و در آنجا با زبان فارسي از فرمانده آنها که مهدي نام دارد، محل اختفاي مجيد صديق را جويا مي شود. نيروهاي ايراني به فيشر مشکوک مي شوند و فيشر همگي آنها را به غير از فرمانده شان مي کشد. او در صحنه بعد به شکنجه فرمانده مي پردازد تا از محل اختفاي صديق با خبر شود. اين صحنه در نسخه کامل بازي حذف شده که سازندگان بازي دليل حذف شدن آن را خشونت بالاي اين صحنه معرفي کرده اند!
مسئله ديگر درباره بازي اين است که در طول بازي توهين هايي مستقيم به ايران مي شود. نکته اول هنگامي است که فيشر به تهران مي آيد؛ تمام پرچم هاي ايران داخل بازي به غير از دو پرچم، برعکس آويزان شده اند. برعکس آويزان شدن پرچم به معناي سرنگوني حکومت آن پرچم است و اين خود توهين به ملت ايران به حساب مي آيد. همچنين وقتي فيشر وارد سفارت امريکا در ايران مي شود با تابلوهايي روبرو مي شود که مثلا عکسهايي از علما و اشخاص مهم تاريخي ايران هستند. اما اين عکسها افرادي شرور و کريه المنظر را نشان مي دهند که با حالتي خشن و تهاجمي ايستاده اند و بازي مي خواهد نشان دهد که قهرمانان ايراني، همه افرادي خشونت طلب و خطرناک بوده اند.
در بخش ديگري از بازي که در مقر سپاه قدس مي گذرد، سم فيشر به مکاني بر مي خورد که از درون کاخ سفيد و محل اقامت رئيس جمهور امريکا شبيه سازي شده و به نوعي نقشه ترور برنامه ريزي شده اوست. همچنين فيشر در نزديکي اين محل به بردي بر روي ديوار مي رسد که با ماژيک قرمز تمام نقاط حساس در امريکا و اشخاص خاص به قصد نابودي و ترور آنها مشخص شده اند که معناي آن چيزي به جز القاي ايران هراسي و به خصوص ترس از نيروهاي سپاه در ميان مخاطبان اين بازي نمي تواند داشته باشد.
در نهايت مي توان نتيجه گرفت که اين بازي فقط تبليغاتي براي مأموران ويژه امريکايي است که با زيرکي توانسته اند تروريستها را که از طرف 12 کشور حمايت مي شدند، شکست دهند. همچنين بازي، امريکايي ها را افرادي صلح جو و محافظ حقوق بشر به تصوير مي کشد که حتي براي نجات کشور دشمن خود که در اين بازي ايران است، حاضر هستند، جانشان را به خطر بياندازند تا حقيقت را به درستي کشف کرده و بر آن اساس تصميم گيري (بخوانيد قيم مآبي) کنند. در اين بازي، نيروهاي امريکايي در نهايت فناناپذيري به جنگ نيروهاي تروريستي در ديگر کشورها مي روند و در نهايت با فداکاري و از خودگذشتگي پيروزمندانه از ميدان نبرد باز مي گردند!
آخرين نکته اي که در تحليل اين بازي مي توان بيان نمود اين است که شرکتهاي امريکايي در چند بازي اخير خود، استراتژي اسلام هراسي را در بازيها که سالها بر روي آن کار کرده بودند، به استراتژي ايران هراسي مبدل کرده اند و به طور خاص نظام جمهوري ديني در ايران را نشانه رفته اند.
————————————————————————————————————————————————
پانوشت:
1. Splinter Cell
2. Ubisoft
3. Assassin’s Creed
4. Rainbow Six
5. FarCry
6. Tom Clancy
7. Sam Fisher
8. Echelon
9. Krav Maga
10. Engineers
