این سلسله نشست ها حاصل تحقیق یک سال و نیم گروه فقه مرکز دانش بازی های رایانه ای می باشد و اولین نشست آن 5 شنبه ساعت 10 تا 12 در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد.
نخستین نشست از سلسله نشست های الگوی فقهی بازی های رایانه ای با عنوان “بازی های رایانه ای، چیستی، ضرورت ها، و چالش های فقهی” توسط مرکز دانش بازی های رایانه ای و با مشارکت قطب سبک زندگی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و بنیاد ملی بازی های رایانه ای و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مدرسه هنر و رسانه آینه و مرکز نوآوری امید برگزار شد.
این نشست با هدف بیان ضرورت های پرداختن مجامع علمی خصوصا حوزه های علمیه به عرصه مطالعات بازی های رایانه ای و تبیین چیستی بازی رایانه ای و زوایای مختلف این پدیده و نحوه ارتباط فقه با این پدیده و گستره‌ی این ارتباط و با ارائه آقایان دکتر سیدمحمدعلی سیدحسینی و دکتر بهروز مینایی و حجت الاسلام و المسلمین خادمی کوشا در تاریخ 31/03/97 در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
این نشست با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید آغاز شد.
سپس دکتر سیدحسینی با بیان آمارهایی در مورد میزان کاربران بازی های رایانه ای در دنیا و ایران و میزان گردش مالی این صنعت و مقایسه آن با دیگر رسانه ها، و همچنین میزان انجام مطالعات بازی های رایانه ای در کشورهای مختلف، ضرورت پرداختن مجامع علمی و خصوصا حوزه علمیه به این پدیده را تبیین کردند. معاون پژوهشی بنیاد ملی بازی های رایانه ای در ادامه به بیان ظرفیت های مثبت بازی های رایانه ای پرداختند و با تاکید بر اینکه عموما ظرفیت های مثبت بازی های رایانه ای مورد غفلت واقع می شود، ضرورت شناخت ظرفیت های این پدیده و استفاده از آنها را ضروری دانستند.
رئیس مرکز تحقیقات بازی های دیجیتالی ظرفیت های مثبت بازی های رایانه ای را اینگونه برشمردند: 1. آموزش و یادگیری در کلاس و به صورت مستقل 2. درمان و پزشکی 3. سلامت روان 4. انتقال فرهنگ 5. آموزش نظامی 6. سیاست و دیپلماسی. وی در ادامه، کارکردهای بازی های رایانه های را نیز بیان کردند.
در ادامه دکتر مینایی به بیان عرصه های مختلف مطالعات بازی های رایانه پرداختند و در ضمن آن تعدادی از منابع مهم تحقیقات و مطالعات بازی های رایانه ای را بیان فرمودند.
سپس حجت الاسلام و المسلمین خادمی کوشا، ضرورت پرداختن به تعریف دقیق بازی های رایانه ای و تاثیر آن در میزان انطباق حکم شرعی با واقع سخن گفتند. ایشان یکی از اسباب ایجاد یک نگاه منفی نسبت به بازی های رایانه ای در بین متدینین را عدم شناخت درست این پدیده دانستند. وی دیگر اسباب موثر در شکل گیری این نگاه منفی را مورد توجه قرار گرفتن برخی بازی های دارای آثار مخرب و عدم نگاه جامع به همه بازی های رایانه ای و تمامی ظرفیت های آن دانستند. و راه حل اصلاح این نگاه و استفاده حداکثری از ظرفیت های این پدیده را ورود دقیق و به دور از سطحی نگری مجامع علمی و به خصوص حوزه های علمیه و طلاب به پژوهش در این عرصه ها دانستند.
در ادامه جناب دکتر مینایی تعریف و چیستی بازی های رایانه ای، و عناصر مقوم و ممیز این پدیده از سایر پدیده ها را بیان فرمودند. عضو هیئت علمی مجموعه مدبر بحث تعریف بازی های رایانه ای را براساس نتایج پژوهشی گروه مدبر پیش بردند و بازی رایانه ای را نرم افزاری معرفی کردندکه جهت تعامل فعال، هدفمند، و قاعده مند بازی کن با آن نرم افزار و با کارکرد اصلی سرگرمی طراحی شده باشد. و به توضیح و تشریح هر یک از این عناصر پرداختند.
سپس حجت الاسلام و المسلمین خادمی کوشا به بیان عرصه های مختلف فقه بازی های رایانه ای پرداختند و آن را با توجه به نوع ارتباط با بازی، در سه عرصه تولیدکننده و توزیع کننده و مصرف کننده تقسیم کردند. عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی مسائل فقه بازی های رایانه ای را برای هر کدام از این مکلفین اینگونه دسته بندی نمودند: 1. حکم بازی های رایانه ای بر اساس هدف تولید کننده و توزیع کننده و مصرف کننده 2. حکم بازیهای رایانه ای براساس عناصر آنها 3. حکم بازی های رایانه ای براساس آثار و پیامدهایشان.
وی در ادامه اهداف را به اهداف تفکیک پذیر و غیر آن و اهداف محقق و غیر آن تقسیم کردند و تفاوت حکم فقهی این اقسام را تبیین کردند. استاد سطوح عالی و درس خارج حوزه علمیه سپس به بحث عناصر پرداختند و از بین آنها به بیان عنصر تعامل پرداختند. ایشان یکی از تعاملات را که غالبا منشا حکم برخی علما به حرمت برخی بازی های رایانه ای می شود را تعاملات مالی دانستند و افزودند که با موضوع شناسی دقیق می توان گفت برخی مواردی که توسط برخی علما مصداق قمار و حرام معرفی شده است جای تامل و بررسی بیشتری دارد. مسئول هیئت علمی مجموعه مدبر بازی رایانه ای افزودند: همه بازی های رایانه ای مصداق لهو و لغو نیستند و علاوه بر آن هر لهو و لغوی هم حرام نیست بلکه فقط لهو و لغوی حرام است که انسان را از ذکر واجب باز دارد. وی افزود در برخی روایات مانند لهو المومن ثلاث، برخی مصادیق لهو برای مومن توصیه شده است. ایشان تصریح کردند برخی بازی های رایانه ای به جهت هدف مکلف یا کیفیت برخی عناصر آن یا برخی آثار و پیامدهایشان دارای حکم حرمت و برخی دارای حکم مباح و برخی از آنها مانند بازی های رایانه ای درمانی که درمان منحصر در آنهاست، دارای حکم وجوب می باشند. و در تکمیل فرمایشات ایشان دکتر مینایی، نیز برخی بازی های رایانه ای را مصداق تفریح جذاب دانستند.
در پایان دکتر مینایی ضمن بیان سوالات متعدد موجود در عرصه ارتباط دین با بازی های رایانه ای، از پژوهشگران تقاضا کردند در راستای پاسخ به این سوالات به تحقیق و پژوهش بپردازند. وی با تقدیر از مجموعه مدبر و تلاش های انجام گرفته در این مجموعه، تاسیس این مجموعه را جهت شناخت دقیق این پدیده و بررسی جهات مختلف آن بسیار مطلوب دانستند و بهترین راه برای پاسخ دقیق و تخصصی به سوالاتی که متوجه نهادهای علمی حوزوی است را شکل گیری چنین مجموعه هایی دانستند که هم با فقه آشنا هستند و هم به صورت تخصصی موضوع را می شناسند.
حجت الاسلام محمود عبداللهی دبیر اجرایی نشست تصریح کرد: نخستین نشست الگوی اسلامی بازی های رایانه ای با وصول به تمامی اهداف از پیش تعیین شده به انجام رسید و مجموعه مدبر در نشست های بعدی بررسی فقهی هر یک از مولفه ها موثر در حکم بازی های رایانه ای را در دستور کار سلسله نشست ها دارد.
حجت الاسلام محمود عبداللهی مجموعه مدبر را مجموعه ای متشکل از سه عرصه ی پژوهش و تولید و آموزش دانستند که بر محور بازی های رایانه ای اسلامی فعالیت می کند. ایشان عرصه های پژوهشی مجموعه مدبر را فقه، تربیت و اخلاق، و فلسفه بازی های رایانه ای و حکمت معرفی نمودند. حجت الاسلام عبداللهی از شروع به کار سلسله نشست های الگوی تربیتی و الگوی حکمی بازی های رایانه ای در آینده نزدیک خبر دادند.
این نشست در روز پنجشنبه 2 تیر ماه 97 در شهرستان قم برگزار شد و سخنرانان به ایراد سخنرانی و هم اندیشی درباره وجوه مختلف فقهی بازی و احکام آن پرداختند…
حجت الاسلام محمود عبداللهی دبیر اجرایی نشست تصریح کرد: نخستین نشست الگوی اسلامی بازی های رایانه ای با وصول به تمامی اهداف از پیش تعیین شده به انجام رسید و مجموعه مدبر در نشست های بعدی بررسی فقهی هر یک از مولفه ها موثر در حکم بازی های رایانه ای را در دستور کار سلسله نشست ها دارد.
