در ابتدا تيمهاي کوچک به منظور ايجاد سرگرمي نوين اقدام به ساخت بازي ميکردند که در بعضي موارد اين بازيها را با قيمتهاي پايين به فروش ميگذاشتند اما با گذشت زمان بازيهاي رايانهاي ديگر نه فقط براي سرگرمي بلکه به عنوان منبع درآمدي براي سازندگانشان به شمار مي رفتند و اين امر تا جايي گسترش پيدا کرد که در سال 2007، ديگر بازيهاي رايانهاي به عنوان يک صنعت پر درآمد شناخته ميشدند. بازيهاي رايانهاي ديگر فقط براي سرگرمي نبودند و بيشتر بازيها در راستاي درآمد و انگيزه هاي سياسي ساخته ميشدند به طوري که آمارها نشان ميدهند، بازيهاي رايانهاي در سال 2007، فقط در آمريکا مبلغي در حدود 9 ميليارد دلار فروش داشتهاند که اين مبلغ در سالهاي بعد به صورت صعودي افزايش چشمگيري داشته است، به طوري که بازيهاي رايانهاي در سالهاي 2008 و 2009 به ترتيب 11.7 ميليارد و 25.1 ميليارد دلار فروش داشتهاند.
بازيهاي رايانهاي از ابتدا تا به امروز دستخوش تغييرات بسياري شدهاند. از جمله اين تغييرات ميتوان به تغيير کاربري آنها اشاره کرد. اولينبار بازي رايانهاي توسط توماس گلداسميت1 طراحي شد که بيشتر به منظور دستگاهي آزمايشي توليد شده بود. در سال 1970 با متنوعتر شدن و بهتر شدن گرافيک بازيها، بازيهاي رايانهاي توانستند جايگاه خود را به عنوان شکلي از سرگرمي در جامعه بيابند.
در ابتدا تيمهاي کوچک به منظور ايجاد سرگرمي نوين اقدام به ساخت بازي ميکردند که در بعضي موارد اين بازيها را با قيمتهاي پايين به فروش ميگذاشتند اما با گذشت زمان بازيهاي رايانهاي ديگر نه فقط براي سرگرمي بلکه به عنوان منبع درآمدي براي سازندگانشان به شمار مي رفتند و اين امر تا جايي گسترش پيدا کرد که در سال 2007، ديگر بازيهاي رايانهاي به عنوان يک صنعت پر درآمد شناخته ميشدند. بازيهاي رايانهاي ديگر فقط براي سرگرمي نبودند و بيشتر بازيها در راستاي درآمد و انگيزه هاي سياسي ساخته ميشدند به طوري که آمارها نشان ميدهند، بازيهاي رايانهاي در سال 2007، فقط در آمريکا مبلغي در حدود 9 ميليارد دلار فروش داشتهاند که اين مبلغ در سالهاي بعد به صورت صعودي افزايش چشمگيري داشته است، به طوري که بازيهاي رايانهاي در سالهاي 2008 و 2009 به ترتيب 11.7 ميليارد و 25.1 ميليارد دلار فروش داشتهاند.
حال بازيهاي رايانهاي فقط راه حلي براي هر چه بيشتر شدن درآمد شرکتهاي بزرگ بازيسازي به شمار ميروند و اين شرکتها از روشهاي مختلفي براي به دست آورلدن مشتري استفاده ميکنند. يکي از اين روشها، بازيهاي چند نفره آنلاين هستند که در اين نوع بازيها، بازيکنان يک بار نسخه بازي را خريداري ميکنند و به صورت آنلاين با بازيکنان ديگر به بازي ميپردازند. اين نوع بازيها در کنار داشتن هزينه اوليه خريد محصول، داراي هزينه ماهيانه هم هستند، به طوري که هر بازيکن بايد به صورت ماهيانه مبلغي را پرداخت کند تا بتواند به سرورهاي بازي متصل شود. محبوبترين بازي در اين سبک مي توان به بازي «ورلد آف وارکرفت2» اشاره کرد که از سال 2007 تا سال 2012 بيش از 10 ميليون بازيکن را به خود مشغول ساخته است. در اين بازي بازيکنان در محيطي فانتزي قرار مي گيرند و با انجام دادن ماموريتها و نابود کردن دشمنان به جمع آوري امتياز و طلا ميپردازند. سازنده اين بازي، شرکت معتبر بليزارد3 ميباشد که با درست کردن محيطي جذاب و اعتياد آور، بازيکنان را به جمع آوري طلا و انواع آيتمهاي مورد نياز ترغيب ميکند. يکي ديگر از ويژگيهاي اقتصادي ديگر اين بازي قدرت خريد و فروش طلا و آيتم هاي بازي به وسيله پول واقعي است که بازيکنان به خريد و فروش با يکديگر مي پردازند. بيشترين مبلغ خريد و فروش در اين بازي مربوط به سال 2007 است که در آن کاراکتري به مبلغي در حدود 9900 دلار به فروش رفت. بليزارد از اين تجربه نهايت استفاده را کرد و در ساخت بازيهاي بعدي خود نيز از اين سيستم بهره برد، به طوري که در بازي بعدي خود يعني «ديابلو 3»4 سيستمي طراحي کرد که در آن بازيکنان ميتوانستند درون خود بازي آيتمهايي را که به دست آورلده بودند در ازاي پول واقعي خريداري و يا به فروش برسانند. به وسيله همين سيستم يکي از بازيکنان بازي توانسته بود مبلغي در حدود 10000 دلار با فروش آيتم به دست آورلد.
محبوبيت اين سبک بازي تا حدي افزايش يافت که برخي بازيکنان زندگي شخصي خود را فراموش ميکردند و به بازي در کلابهاي بازي مشغول ميشدند. تا جايي که برخي از گزارشات مبني بر مرگ بازيکنان در اثر بازي کردن مداوم در طي چند روز اعلام مي شد. همانند خبر فوت مردي در پکن که به دليل بازي کردن مداوم بازي «ورلد آف وارکرفت» در طي چند روز به دليل نخوردن غذا جان خود را از دست داد. همچنين مي توان به مرگ نوجواني اشاره کرد که بعد از 40 ساعت بازي مداوم «ديابلو 3» جان خود را ازدست داد. در بعضي موارد بازيکنان از روي علاقه بيش از حدي که به اين سبک بازيها داشتند، دست به فروش اموال مهم خود ميزدند تا بتوانند هزينه ماهيانه بازي خود را تهيه کنند مانند زوج چيني که دختر و پسران خود را هر کدام به مبلغ 4500 دلار به فروش رساندند تا بتوانند هزينه بازي خود را پرداخت کنند.
اين سيستم بعدها با استقبال خوبي از سوي بازي سازان مواجه شد، به طوري که بيشتر شرکتها ساخت بازيهاي چند نفره آنلاين را آغاز کردند. در اين ميان، بازيهايي که شبيه سازي از زندگي واقعي بودند، بيشتر مورلد توجه قرار گرفتند. اين نوع بازيها به خاطر ساده بودن و در عين حال جذاب بودن طرفداران خود را ازسنين و سلايق مختلف به خود جذب ميکردند که از محبوبترين اين نوع بازيها ميتوان به بازي و شبي ساز محيط مجازي «سکند لايف5» اشاره کرد. فيليپ رزدال6 در سال 1999 شرکت «ليندن لب7» را به وجود آورلد. رزدال در سالهاي اوليه فعاليت خود سعي داشت سخت افزاري را توليد کند که به بازيکنان اجازه دهد زندگي واقعي را در دنياي مجازي تجربه کنند، او اين دستگاه را «د ريگ8» ميناميد. بعدها اين پروژه به صورت نرمافزار تغيير يافت و به نام «ليندن ورلد9» شناخته شد که بعدها با نام «سکند لايف» شهرت يافت.
در اين بازي بازيکنان شخصيت دلخواه خود را که در بازي «آواتار10» ناميده ميشود، طراحي ميکنند و اين آواتار به عنوان نمادي از آنها در محيط بازي قرار ميگيرد و بازيکن بدين وسيله، زندگي مجازي را آغاز ميکند. فعاليتهاي مختلف زندگي مانند خريد خانه و وسايل زندگي و يا حتي ورزش کردن و خواندن روزنامه در اين بازي شبيه سازي شده است و بازيکنان با انجام دادن اين فعاليتها، امتياز کسب ميکنند.
اکانت معمولي اين بازي به صورت مجاني در اختيار کاربران قرار ميگيرد. در کنار اکانت معمولي بازي، اکانت ويژه هم طراحي شده که با قيمت ماهانه 9.95 دلار در اختيار کاربران قرار ميگيرد. اکانت ويژه امکانات مختلفي دراختيار بازيکن قرار مي دهد، از اين امکانات ميتوان به پشتيباني فني بيشتر و پرداخت هفتگي 300 ليندن دلار به بازيکن اشاره کرد. بزرگترين ويژگي بازي «سکند لايف» کسب درآمد بازيکنان از اين بازي ميباشد، به اين صورت که بازيکنان ميتوانند پول داخل بازي را که ليندن دلار ناميده ميشود به پول واقعي تبديل کنند. در سالهاي 2008 تا 2011 ارزش هر ليندن دلار در به شکل هر 250 تا 270 ليندن دلار در برابر 1 دلار آمريکا محاسبه مي شد. بازيکنان با استفاده از ليندن دلار مي توانند خانه يا زمين و يا وسايل زندگي تهيه کنند. بازارهايي مجازي در بازي طراحي شده که به بازيکن کمک ميکنند وسيله مورد نظر خود را پيدا کرده و با ليندن دلار خريداري کنند. در سال 2005 بازي «سکند لايف» مبلغي در حدود 3 ميليون دلار درآمد داشت که اين مبلغ در سال 2006 به 64 ميليون دلار افزايش يافت. در سال 2009 درآمد کلي اين بازي با پيشرفت 65 درصدي به مبلغي در حدود 567 ميليون دلار رسيد. همچنين اين بازي 25 درصد از درآمد سهام کل فروش اجناس مجازي را به خود اختصاص داد. بر اساس گزارش جامعه آماري که به وسيله جدول آماري «ضريب جيني» گردآوري شده بود، نشان ميداد که 90 درصد اقتصاد بازي در دست 10 درصد از قويترين و ثروتمندترين بازيکنان قرار دارد و نظام اقتصادي بازي به صورت نابرابر تقسيم شده و بازتابي از نظام اقتصاد سرمايهداري ايالات متحده است. از اين افراد مي توان به خانم «آيلين گراف11» اشاره کرد. خانم گراف با اکانت «آنشه چانگ12» در بازي شناخته ميشود که با درآمد سالانه يک ميليون دلار به عنوان اولين ميليونر بازي شناخته شده است.
يکي از ويژگيهاي بازي«سکند لايف» خريد و فروش زمين در بازي است. کاربران ميتوانند به دو حالت، زمين در بازي خريداري کنند. اولين حالت خريد خود زمين بدون هيچ خانه و يا امکاناتي ميباشد که بعد از خريد، کاربران ميتوانند اقدام به ساخت و ساز در اين زمين نمايند و حالت دوم خريد زمين از پيش ساخته است که کاربران به انتخاب خود ويلا و يا قصر مورد نظر خود را به همراه زمين آن خريداري مي کنند. واحد پول بازي «ليندن دلار» ميباشد که کاربران ميتوانند از طريق کار کردن و يا انجام فعاليتهاي مختلف درون بازي، آن را کسب نمايند و يا ميتوانند با واحد پول دنياي واقعي به خريد ليندن دلار اقدام نمايند.
روشهاي مختلفي در بازي براي به دست آوردن ليندن دلار وجود دارد، از جمله آنها ميتوان به خريد و فروش موجودات دست آموز و يا حتي فروش وسايل حقيقي دستدوم که بازيکن ديگر نيازي به آنها ندارد، اشاره کرد. همچنين کاربران ميتوانند داخل بازي کارهاي گروهي مختلفي مانند ساخت خانه يا ماهيگيري انجام دهند و در نتيجه درآمدي داشته باشند. از آنجا که بازي «سکند لايف» شبيه سازي از زندگي واقعي به حساب مي آيد، سعي شده است که تمام رفتارهاي اجتماعي هم در اين بازي گنجانده شود به طوري که کاربران ميتوانند با رقصيدن در کلاب و يا حتي داشتن رابطه جنسي در بازي به کسب درآمد بپردازند. اين ويژگي بازي ميتواند شايد يکي از پرکاربردترين و پردرآمدترين بخشهاي بازي به حساب بيايد به طوري که بيشتر کاربران به دنبال راهنمايي براي هر چه زيباتر شدن آواتار خود ميگردند تا بتوانند با استفاده از اين روش، درآمد بالايي را براي خود کسب کنند که از اين روش ميتوان با نام «فاحشگي مجازي» ياد کرد.
اين بازي، داراي بازارچهاي مجازي است که بازيکنان از طريق آن ميتوانند آيتمهاي واقعي يا مجازي بازي را خريد و فروش کنند اما بازيکنان فقط به بازارچه محدود نميشوند، آنها ميتوانند از روشهاي مختلف به تبليغ آيتمهاي خود بپردازند. به طور مثال، بازيکنان ميتوانند از وسيله واقعي خود که ميخواهند در دنياي سکند لايف به فروش برسانند، عکسي تهيه کنند و آن را به پوستر تبليغاتي تبديل نمايند، سپس ميتوانند اين پوستر تبليغاتي را که مبلغ مورد نظرش بر روي آن درج شده را بر روي بيلبورد يا حتي ديوارهاي درون بازي نصب کنند. بازيکن ديگري که اين پوستر را مشاهده ميکند و قصد خريد را دارد بايستي پس از پرداخت مبلغ آن به وسيله آدرس واقعي، محل زندگي خود را براي فروشنده ارسال کند تا فروشنده بتواند آيتم مورد نظر را براي شخص خريدار بفرستد. لازم با ذکر است که تمام خريد و فروش ها در داخل بازي با واحد پول داخل بازي يعني همان ليندن دلار انجام مي شود. به طور مثال اگر کاربر بخواهد آيتمي که ارزش واقعي آن به مبلغ 15 دلار باشد را در محيط مجازي به فروش برساند، بايد ارزش آن را به ليندن دلار برگرداند که با توجه به اينکه هر 1 دلار 270 ليندن دلار حساب ميشود، مبلغ آيتم چيزي در حدود 4050 ليندن دلار خواهد شد. همچنين کاربران ميتوانند در اينترنت بلاگهاي تبليغاتي ايجاد کنند و به تبليغ آيتمها و وسايل خود بپردازند. آنها ميتوانند لينک وبلاگ خود را در سايتهاي اينترنتي داخل بازي قرار دهند و محصولات خود را در ديد کاربران ديگر بگذارند. همينطور کاربران ميتوانند در ملکي که خريداري کردهاند محصولات خود را به نمايش بگذارند و موارد کارايي آنها را به کاربران ديگر نمايش دهند.
تبليغات در اين بازي نظير دنياي واقعي از اهميت فراواني برخوردار است، به طوري که بخش عمده درآمدهاي بازي از آن شرکتهاي تبليغاتي ميباشد. شرکتهايي نظير «آپز13» که آيتمهاي درون بازي را به صورت بنرهاي تبليغاتي داخل و خارج از بازي در معرض نمايش قرار ميدهد و يا شرکت «سکند ادز14» که بخش عمدهاي از تبليغات درون بازي را بر عهده دارد.
شرکت ليندن لب به منظور امن و راحتتر کردن خريد و فروش داخل بازي، امکان ويژه خريد و فروش ليندن دلار را در اختيار کاربران قرار داده است. به طوري که بازار مجازي براي خريد و فروش ليندن دلار به وجود آوردهاند که کاربران ميتوانند از طريق صفحه اصلي کاربري خود به اين بازار دسترسي داشته باشند و ليندن دلار مورد نياز خود را با واحد پول واقعي خريداري کنند. همچنين کاربراني که ليندن دلار خود را ميخواهند به فروش برسانند ميتوانند از طريق همين بازار، ليندن دلار خود را به دلار واقعي تغيير دهند.
از ثروتمندترين و تاثيرگذارترين کاربران بازي ميتوان به اين کاربران اشاره کرد:
نام اصلي: آيلين گراف، آواتار: آنشه چانگ، درآمد: بيش از يک ميليون دلار در سال
نام اصلي: فيليپ رزدال، آواتار: فيليپ ليندن، درآمد: بيش از 19 ميليون دلار پشتوانه پولي
نام اصلي: روبن استيگر15، آواتار: روبن ميلونسوفس، درآمد: بيش از 6 ميليون دلار در سال
جالب ترين نکته در اين ليست اين است که فيليپ رزدال سازنده بازي پردرآمدترين کاربر بازي است. اين موضوع خود نشان دهنده نظام نابرابر اقتصادي در اين بازي مي باشد.
از ابتداي بازي تا به امروز، شرکتهاي تجاري مختلفي در بازي به ايفاي نقش پرداختهاند. بيشتر اين شرکتها در دنياي مجازي شروع به کار کردند که بعدها با کسب درآمد، دامنه تجارت خود را به دنياي خارج از بازي هم کشاندند. از جمله اين شرکتها مي توان به شرکت «اکزکت» که در داخل بازي طراحي نور و آرشيتکت داخلي خانه را بر عهده دارد، اشاره کرد. اين شرکت در استکهلم سوئد مستقر است. همچنين ميتوان به شرکت «ورلد استاک اکسچنج16» اشاره نمود که خدمات اقتصادي مختلفي در اختيار کاربران و شرکتهاي ديگر قرار ميدهد که مشتمل بر مبادلات ارزي، خريد و فروش اجناس مختلف ميان کاربران و … هستند. شرکت قدرتمند ديگري که مي توان از آن نام برد، استوديو «آنشه چانگ» است. اين شرکت به ساخت و فروش انواع آيتمهاي مجازي از جمله مبلمان و وسايل خانه اشتغال دارد. خانم آيلين گراف مديريت اين استوديو را بر عهده داشته و فعاليت هاي اقتصادي خانم آيلين گراف به عنوان يکي از پردرآمدترين و مبتکرترين کاربران بازي در مجله هاي معتبر اقتصادي مانند «فورچن17»، «بيزينس ويک18» و «رد هرينگ19» منتشر شده است.
بازي زندگي دوم داراي ضعفهاي امنيت اقتصادي بسياري است. از جمله اين مشکلات ميتوان به فقدان جايگاه قانوني واحد پول درون بازي يعني ليندن دلار اشاره کرد. از آنجا که اين واحد پولي به شکل مجازي است و ارزش واقعي ندارد اگر کاربري به هر دليلي ليندن دلار خود را از دست بدهد، ديگر نميتواند از هيچ راه قانوني براي به دست آوردن اين مبلغ اقدام نمايد. ليندن لب با زيرکي، اساس نامهاي را در هنگام ساخت اکانت در اختيار کاربر قرار ميدهد که در آن، شرايط قانوني بازي به طور کامل توضيح داده شده است و ليندن لب در اين اساس نامه امنيت اقتصادي کاربران را خارج از وظيفه خود خوانده و فقط خود کاربر را مسئول نگهداري از اموال خود ميداند. همچنين نبود دولت در داخل بازي به منظور قانونگذاري و حمايت از کاربران، باعث شده قدرت به طور نامساوي در بين کاربران تقسيم شود. به طوريکه عدهاي با جمع آوري سودهاي کلان، قدرت و ثروت را در اختيار خود گرفته و از پيشرفت و به قدرت رسيدن کاربران ديگر جلوگيري مينمايند.
يکي از بزرگترين مشکلات درون بازي مديريت زمينهاي فروخته شده به کاربران است. ليندن لب در اساس نامه خود مالکيت زمين را مالکيت کامل نمي داند و اعلام کرده است که اگر به هر صورتي اطلاعات مربوط به زمينهاي خريداري شده و اموال کاربران به علت قطع شدن سرور يا هر علت ديگري از بين برود شرکت ليندن لب هيچ مسئوليتي در قبال اين مشکل نخواهد داشت و اموال و زمين از دست رفته به هيچ عنوان قابل بازگشت نخواهد بود. بر اساس همين اساس نامه بود که در سالهاي 2006 تا 2008 کاربران زيادي در پي از دست دادن زمينهاي خريداري شده خود از شرکت ليندن لب شکايت کردند. در اين حادثه کاربران اظهار داشتند که اين اقدام ليندن لب، کاري غير قانوني است و در شکايت خود درخواست 5 ميليون دلار غرامت از ليندن لب داشتند که اين شکايت به سرانجامي نرسيد. همچنين نهاد تجارت ايالتي آمريکا هم از شرکت ليندن لب به خاطر سوء استفاده از مسايل جنسي و دزدي از کارتهاي اعتباري کاربران شکايت کرد. در اين شکايت ذکر شده بود که شرکت «ايکس پيکس20» در محيط بازي عکسهايي با محتواي جنسي را در اختيار کاربران قرار ميداده است.
————————————————————————————
1. Thomas Goldsmit
2. World of Warcraft
3. Blizzard
4. Diablo3
5. Second Life
6. Philip Rsedale
7. Linden Lab
8. The Rig
9. Linden World
10. Avatar
11. Ailin Graef
12. Anshe Chung
13. Apez
14. Second Ads
15. Reuben Steiger
16. World Stock Exchange
17. Fortune
18. Business Week
19. Red Herring
20. Xpix