در اين نمايشگاه بسياري از ناشران بازيهاي رايانهاي و همينطور سازندگان محصولات مرتبط با اين صنعت، آخرين بازيها و دستگاههاي خود را در معرض نمايش قرار ميدهند.
اين نمايشگاه براي نخستين بار در سال 1995 برگزار شد و مانند ساير نمايشگاههاي مربوط به اين صنعت، ورود به آن براي عموم آزاد بود اما در سال 2007 تبديل به يک رويداد تخصصي شد و از آن زمان تنها افرادي درخواستشان مورد پذيرش «اي اس اي» قرار ميگيرد که به صورت حرفهاي با اين صنعت در تماس باشند. در ابتدا اين نمايشگاه در اواخر ماه مه يا اوايل ژوئن برگزار ميشد. اما زمان و مکان برگزاري آن از 2007 به بعد در برخي سالها دچار تغيير شد.
پيش از «اي 3» بيشتر ناشران بازي در نمايشگاههاي ديگري محصولات جديد خود را نمايش ميدادند. «کانسيومر الکترونيکز شو4» و «يوروپن کامپيوتر تريد شو5» از جمله اين نمايشگاهها بودند. با توسعه شتابان صنعت بازيهاي رايانهاي در دهه 90 ميلادي، متخصصان اين صنعت احساس کردند که بايد نمايش اين صنعت نوظهور را دچار تحول کنند. «تام کالينسک6»، مدير عامل اجرايي اسبق شعبه آمريکاي شرکت سگا، خاطرهاي از آن سالها به ياد مي آورد: “مسئولان «سي اي اس7» صنعت ما را هر ساله به عقب برميگرداندند. سال 91 آنها ما را در يک چادر مستقر کردند. اوضاع به گونهاي بود که بازديد کنندگاني که به دنبال ما بودند مجبور به گذشتن از کنار فروشندگان مجلات پورنوگرافي8 بودند. در آن سال، باران گرفت و آب به يکي از سيستمهاي جديد ما نفوذ کرد. من از اينکه «سي اي اس» اينگونه با اين صنعت برخورد مي کرد، بسيار خشمگين بودم و احساس ميکردم که اهميت صنعت ما بالاتر از بهايي است که براي ما در نظر گرفته شده است”. سال بعد سگا ديگر به آن نمايشگاه نرفت و با سرمايه گذاري «آي دي اس اي9» (انجمن نرم افزارهاي تعاملي ديجيتال) در سال 94 بيشتر شرکتهاي بازيسازي دنبال روي سگا شدند.
نخستين نمايشگاه «اي 3» توسط بخش رسانهاي سازمان «آي دي جي» و با همکاري «آيدياساي» (امروزه با نام «اياساي10» شناخته ميشود) شکل گرفت و همزمان شد با معرفي کنسولهاي نسل جديد، هنگامي که کنسول جديد شرکت سگا11 يعني «سترن12» عرضه شد و تبليغاتي پيرامون عرضه کنسولهايي چون «پلي استيشن13»، «ويرچوال بوي14» و «نئو جئو سي دي15» انجام گرفت. همچنين مشخصات کنسول شرکت نينتندو يعني «نينتندو اولترا 64»16 نيز منتشر شد. اما در هر حال هيچ سخت افزاري براي نمايش وجود نداشت.
«اليوت مينسکر17» رئيس و مدير عامل اجرايي «نالج اينداستري پابليکشنز18» اظهار داشت “خرده فروشان اشاره ميکردند به لزوم وجود رويدادهايي که به آنها کمک کند تا تصميمات تجاري هوشمندانهتري به وسيله تعامل با طيف گستردهاي از ناشران، فروشندگان، صنايع مرتبط و ديدگاه پيشروان اين صنعت در زمان برگزاري رواديد بگيرند.”
«آي دي اس اي» از نمايشگاه «سي اي اس» درخواست کرد تا فضايي براي برگزاري همايش خصوصي سازندگان بازي فراهم کند. اما در پاسخ به درخواستشان گفته شد که اين امکان وجود ندارد تا اين رويداد تنها با دعوت افراد ثبت نام شده محدود شود. «پاترک فرل19» مدير عامل بخش رسانه اي «آي دي جي20» نيز معاون بخش فروش خود را به همايش فرستاد. پس از اين قضيه هيئت مديره بخش رسانه شرکت، رويداد «اي 3» را اعلام کرد. با اطمينان از لزوم بازگشت کامل اين صنعت به دوران اوج، «فرل21» آغاز به انجام مذاکره اي براي ايجاد پيمان شراکت ميان «آي دي جي22» و «آي دي اس اي» کرد و پس از آن وي در برگزاري اين رويداد براي چندين سال همکاري نمود.
اين رويداد مهم از يازدهم تا سيزدهم ماه مه سال 1995 در لس آنجلس23 آغاز شد. در اين رويداد افراد مهمي چون رئيس و مدير عامل شرکت سگاي آمريکا، مديرمسئول بخش نشر سوني الکترونيک و رئيس شرکت نينتندو نيز حضور يافتند. نخستين «اي 3» يکي از بزرگترين نمايشگاههاي بازرگاني تاريخ بود، مکاني با مساحتي 700 هزار فوت مربعي، براي رويدادي در زمينه صنعت بازيهاي رايانهاي شگفتآور بود.
سالنهاي اصلي اين رويداد بيشتر در برگيرنده فضاي زيادي براي غرفهها و محل نمايش ميشد. غرفههاي اين سالنها به طور عمومي به گونهاي طراحي شدهاند که توجه شرکتکنندگان را به خوبي به خود جلب کنند و اغلب شامل کيوسکهايي هستند که دموهاي قابل بازي را ارائه ميدهند. همچنين کالاهايي نيز در جهت تبليغات ارائه ميشوند و بعضي به صورت هديه در اختيار مردم قرار ميگيرند. نکته قابل توجه ديگر، حضور دختران و زناني است که با پوشش بعضا نامناسب براي تبليغ در اين غرفهها حاضر ميشوند (چيزي که امروزه در بسياري از نمايشگاههاي عمومي و تجاري خارج از کشور ديده ميشود و به يک بدعت تبديل شده است). سالنهاي جنوبي و غربي نيز براي نمايشهاي اصلي مورد استفاده قرار ميگيرند. اين در حالي است که ناشران بازيهاي «ترد پارتي24» يا همان بازيهايي که توسط کمپانيهاي مستقل از توليدکنندگان سخت افزارهايي که بازي بر روي آنها اجرا مي شود، توليد مي شوند، ملزم هستند تا عناوين خود را در سالن غربي نمايش دهند.
در کنار محل اصلي برگزاري نمايشگاه يعني «الايسيسي25»، دو سالن ديگر وجود دارد. اين سالنها براي شرکتهايي که خدماتي (مانند دادن حق امتياز) را ارائه ميدهند و همچنين شرکتهايي که محتوايي در ارتباط با توليد بازي ندارند، در نظرگرفته شده است. در کنار نمايشگاه نيز اتاقهايي براي جلسه و ساير کارهاي اداري موجود است. اين مکانها کوچک و آرام هستند و احتمالا تنها براي نشستها و کنفرانسهاي تجاري مورد استفاده قرار ميگيرند. اين مکانها به طور کلي براي ديدارها و نمايشهايي که پشت درهاي بسته برگزار ميشوند، در نظرگرفته شده و ورود به اين مکانها براي عموم ممنوع ميباشد. همچنين علاوه بر اين تعدادي وبسايت وجود دارند که در جهت سازماندهي فعاليتهاي مرتبط با نمايشگاه مانند زمانبندي نشستها فعاليت ميکنند.
وبسايتهاي متعددي نيز بوسيله گزارشهاي زنده، به بررسي بازيهاي حاضر در نمايشگاه و پرداختن به رويدادهاي مرتبط با اين نمايشگاه مهم ميپردازند و آن را پوشش خبري ميدهند. وبسايتهايي مانند «گيم تريلرز، آيجيان و گيم اسپات» را ميتوان در اين زمينه نام برد.
در اين سايتها اين رويداد به وسيله خبرنگاران مختلفي از سرتاسر دنيا پوشش داده ميشود. البته فقط خبرنگاراني که گواهي تائيد شده را پيش از آغاز رويداد دريافت کردهاند، صلاحيت چنين کاري را دارند. در گذشته اصالتا پوشش خبري اين نمايشگاه به طور کامل در دست خبرنگاران مجلههاي چاپي بود. همچنين اين نمايشگاه همراه ميشد با گزارشهاي خبرنگاران روزنامهها و برنامههاي تلويزيوني، اين گزارشها کيفيتي مشابه با آنچه در وبسايتهاي امروزي ميبينيم، داشتند. همچنين تا زماني که اين نمايشگاه درهايش را به روي عموم باز نکرده بود رسانههاي اجتماعي تنها گزينه مردم براي ارتباط با اين رويداد بودند.
به طور معمول بسياري از رسانهها به علت اهميت فراوان اين رويداد در صنعت بازي، از بهترينها در زمينههاي مختلف تقدير ميکنند. براي نمونه معرفي بهترين بازي براي رايانه شخصي يا بهترين بازي در سبک اکشن و يا بهترين سختافزار، عنواني که مرتبط با کنسولها و سخت افزارهاي مرتبط با بازي است. همينطور معتبرترين اين عناوين تحت نام «گيم کريتيکس اوارد» يا جايزه منتقدان شناخته ميشود.
نمايشگاه «تيجياس26» يا همان «توکيو گيم شو27» هر ساله در مرکز همايش « ماکوهاري مسه28» در شهر چيباي29 کشور ژاپن برگزار ميشود. انجمن توليدکنندگان سرگرميهاي رايانهاي ژاپن (سياياساي30) و شرکت انتشارات بازرگاني «نيکي31» مسئوليت برگزاري اين رويداد را بر عهده دارند. تمرکز اصلي اين نمايشگاه بر روي بازيهاي ژاپني است اما تعدادي از سازندگان بين المللي بازيهاي رايانهاي در اين رويداد شرکت ميکنند و به معرفي محصولات جديد خود ميپردازند.همچنين ورود براي عموم به اين نمايشگاه آزاد است.
نخستين نمايشگاه «تيجياس» در سال 1996 برگزار شد. از آن زمان تا سال 2002 اين رويداد دو بار در سال برگزار ميشد، يکبار در بهار و يکبار در پاييز. از سال 2002 تا به امروز اين رويداد سالي يکبار برگزار ميشود و هر ساله پذيراي بازديدکنندگان بيشتري است. براي مثال در سال 2011 تعداد بازديدکنندگان 200 هزار نفر بود و در سال بعد چيزي در حدود 24 هزار نفر به اين رقم اضافه شد و نهايتا در سال 2013 اين تعداد به بيشترين مقدار خود يعني چيزي بيشتر از 270 هزار تن رسيد.
در سال 2012 اين نمايشگاه داراي 11 بخش در زمينههاي مختلف شامل بازرگاني، عمومي، آموزشي و خريد کالا ميشد. سالن اصلي نمايش در مرکز نمايشگاه واقع شده که بيشترين فضا را به خود اختصاص داده است و اين همان جايي است که تازههاي سرگرميهاي ديجيتال و محصولات مرتبط به آن به نمايش در ميآيند.
کمپانيهاي بزرگي نظير «سوني32»، «کپکام33»، «نامکو بنداي34» و «اسکوئر انيکس35» که همگي از بزرگان اين صنعت در ژاپن هستند، داراي فضاي اختصاصي براي نمايش ميباشند. همچنين سازندگان نوپايي از کشورهاي آسيايي مختلف نيز به تازگي در اين رويداد حضور پيدا کردهاند.
در اين نمايشگاه بخشي مجزا به کالاهايي همچون کنسولهاي خانگي و قابل حمل و ابزارهاي مرتبط با آنها از جمله کنترلرها و هدفونها اختصاص داده شده است. همچنين کالاهاي تبليغاتي مرتبط با بازيهاي مختلف در اين نمايشگاه عرضه مي شوند. يکي ديگر از بخشهاي اين نمايشگاه مربوط به گوشيهاي هوشمند و تبلت ها و نيز بازيهاي گروهي است. بخش ديگر نيز محلي براي نمايش رايانههاي شخصي است که طي آن شرکتهاي ژاپني محصولات خود مانند رايانههاي روميزي و قابل حمل را در معرض نمايش قرار ميدهند. همينطور بخشي ويژه کودکان طراحي شده است و بازيهاي مناسب با گروه سني آنان به نمايش درميآيند.در اين بخش کمپاني بزرگ «سگا» و همچنين «تيتو36» حضور دارند.
يکي از بخشهاي قابل توجه اين نمايشگاه مربوط به آموزشگاهها و دانشکدههاي مرتبط با صنعت بازيسازي است که اطلاعاتي در رابطه با رشتههاي خود را ارائه ميدهند. رشتههاي اصلي در اين زمينه عبارتند از: هنرهاي ديجيتال، پويانمايي يا همان انيميشن و برنامه نويسي.همچنين در غرفههاي اين بخش، آثار دانشجويان نيز به نمايش در ميآيند. از آموزشگاههايي که در اين بخش غرفه دارند مي توان به کالج حرفهاي فناوري اطلاعات «نومازو37» و کالج «توکيو ديزاينر گاکوين38» نيز اشاره کرد.
در اين نمايشگاه، محلي خاص براي فروش در نظرگرفته شده که در آنجا بيشترين ميزان خريد و فروش و تراکنشهاي تجاري ميان شرکتها و مشتريان صورت ميگيرد. انتشارات بازرگاني «نيکي» خود نيز در اين محل حضور دارد. البته مکاني نيز در ارتباط با مسائل بازرگاني در اين نمايشگاه وجود دارد که ورود براي عموم آزاد نيست.
يکي از ويژگيهاي قابل توجه اين رويداد، حضور افرادي است که پوشش و لباس شخصيتهاي بازيها را به تن ميکنند، اين افراد که با نام «کاسپلي» شناخته ميشوند، به ويژه در کشور ژاپن طرفداران زيادي دارند. در اين زمينه بزرگترين وبسايت ژاپني مربوط به اين گروه نمايشي را در سال 2012 در اين رويداد با نام «مووينگ کاسپلي39» اجرا کرد. اين نمايش که 90 دقيقه به طول انجاميد همراه شده بود با شوهاي لباس، رقص و همينطور رژه «کاسپليرهايي» که در پوشش رباتها به نمايش ميپرداختند. در اين نمايش بهترين کاسپليهاي ژاپني و خارجي حضور پيدا کرده بودند.
نمايشگاه «گيمز کام40» هر ساله در شهر کلن41 آلمان و توسط «انجمن فدرال سرگرميهاي تعاملي» برگزار ميشود. اين نمايشگاه امروزه بزرگترين رويداد مرتبط با بازيهاي رايانهاي است. اين نمايشگاه در حدود 335 هزار بازديدکننده دارد و بيش از 6 هزار خبرنگار و 700 نمايش دهنده، در اين رويداد بزرگ حضور پيدا ميکنند. همچنين 88 کشور از جمله کشور ما در ششمين سال اين نمايشگاه محصولات خود را در معرض نمايش قرار دادهاند.
اين نمايشگاه نخستين بار در ماه آگوست سال 2009 برگزار شد و جايگزيني شد براي نمايشگاه «گيم کانونشن42» که در شهر لايپزيک43 اين کشور در گذشته برگزار مي شد. همچنين رويدادي تحت عنوان «جيديسي يوروپ44» همراه با اين نمايشگاه برگزار ميشود. در اين همايش سازندگان بازيهاي رايانهاي از سرتاسر اروپا گرد هم ميآيند.
هر سال در اين نمايشگاه پيشروترين کشورها در صنعت بازيهاي رايانهاي گرد هم ميآيند و با ديگر کشورها به رقابت ميپردازند. امسال غير از ايران بيش از 50 کشور ديگر نيز در گيمزکام حضور داشتند. موضوع خاصي که در نمايشگاه گيمزکام وجود دارد، اين است که با توجه به درجه اهميت و سطح کيفيت بالاي برگزاري آن، همه کشورها تلاش ميکنند حتما يک غرفه براي خودشان و ارائه دستاوردهاي تازه خود تهيه کرده و در اين رويداد مهم حضور داشته باشند. بنابراين يک تبادل اطلاعات بسيار خوبي بين شرکتهاي مختلف رخ ميدهد و آنها متوجه اتفاقات مهم صنعت بازيسازي رايانهاي طي 1 سال آينده خواهند شد. در واقع اين رويداد تجاري عظيم، آينده و ميزان رشد صنعت بازيهاي رايانهاي را به خوبي نشان ميدهد.
امسال ششمين سالي بود که بنياد ملي بازيهاي رايانهاي به نمايندگي از ايران در کلن آلمان حضور داشت و به همان نسبت که صنعت بازيسازي به همت تيمهاي حرفهاي ساخت بازيهاي رايانهاي در حال به روز رساني و ارتقاي کيفي است، موضوع حضور جمهوري اسلامي ايران در نمايشگاه نيز هر سال جديتر و رو به جلوتر از قبل به پيش ميرود.
بازيي که در نمايشگاه امسال توانست بيشترين جوايز را از آن خود کند، بازي «ايوالو45» ساخته شرکت «تيک تو اينتراکتيو46» بود که نامزد دريافت 15 عنوان جايزه از اين نمايشگاه شده بود.
1. Electronic Entertainment Expo
2. E3
3. ESA
4. Consumer Electronics Show
5. European Computer Trade Show
6. Tom Kalinske
7. CES
8. Pornography
9. IDSA
10. ESA
11. SEGA
12. Saturn
13. Play Station
14. Virtual Boy
15. Neo Geo CD
16. Nintendo Ultra64
17. Eliot Minsker
18. Knowledge Industry Publications
19. Patrick Ferrell
20. International Data Group
21. Ferrel
22. IDG
23. Los Angeles
24. Third Party
25. LACC
26. TGS
27. Tokyo Game Show
28. Makuhari Messe
29. Chiba
30. CESA
31. Nikkei
32. Sony
33. Capcom
34. Namco Bandai
35. Square Enix
36. Taito
37. Numazu
38. Tokyo Designer Gakuin
39. Moving Cosplay
40. GamesCom
41. Colgn
42. Game Convention
43. Leipzig
44. GDC Europe
45. Evolve
46. Take-Two Interactive